Beroerte: snelle opname in gespecialiseerde stroke unit cruciaal
Sinds enkele jaren bestaan er in een aantal Belgische ziekenhuizen ‘stroke units’. Het zijn gespecialiseerde eenheden voor patiënten die werden getroffen door een beroerte. Deze units zijn wel doeltreffend, maar er bestaat geen officiële erkenning en er zijn geen kwaliteitscriteria waaraan moet worden voldaan. Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) bekeek samen met Deloitte en UZ Leuven hoe deze zorg nog beter kan worden georganiseerd. Een aanpak in 2 fasen wordt aanbevolen: zo snel mogelijk na de beroerte een opname in een zeer gespecialiseerde, hyperacute stroke unit. Na 3 dagen kan de verzorging worden voortgezet in een andere stroke unit, in een ziekenhuis dichtbij de woonplaats. Verder zijn kwaliteitsnormen en een officiële erkenning nodig.
Jaarlijks worden 2 op 1.000 mensen getroffen door een Cerebro Vasculair Accident (CVA), beter gekend als een beroerte (in het Engels spreekt men van ‘stroke’). De meest typische kenmerken zijn verlamming aan één zijde, moeilijkheden met spreken, verminderd zicht uit één oog of verwardheid. Een CVA wordt veroorzaakt door een lek (hersenbloeding) of een blokkering van een bloedvat in de hersenen, dit laatste meestal door een bloedklonter (trombose). Het is een belangrijke doodsoorzaak, en veel van de patiënten die het overleven blijven invalide.
Stroke units verminderen kans op overlijden en opname in verzorgingsinstelling na hospitalisatie
Om deze aandoening beter te kunnen behandelen werden enkele jaren geleden in de Belgische ziekenhuizen ‘stroke units’ opgericht. Het zijn afdelingen waar patiënten met een CVA zo snel mogelijk specifieke zorgen krijgen door een multidisciplinair team van artsen, verpleegkundigen, kinesitherapeuten, logopedisten, ergotherapeuten, enz. En ze zijn doeltreffend: een opname in een stroke unit vermindert de kans op overlijden en op opname in een verzorginstelling na hospitalisatie.
Geen officiële erkenning en kwaliteitsnormen
Voor de talrijke Belgische stroke units bestaan er geen officiële erkenningsvoorwaarden of kwaliteitsnormen. Hun organisatie en de kwaliteit van de geleverde zorg hangen enkel af van het initiatief van de individuele zorgverleners en ziekenhuizen. Het KCE wilde daarom nagaan hoe de zorg voor CVA patiënten meer coherent en gelijkwaardig kan worden gemaakt.
Gespecialiseerde hyperacute unit voor de eerste 3 dagen
Het KCE pleit voor een systeem met twee soorten stroke units. Een snelle opname, liefst binnen de 2 uur na een CVA, in een ‘hyperacute stroke unit’ is van cruciaal belang. Deze zeer gespecialiseerde unit kan in enkele minuten een diagnose stellen. Indien nodig kunnen zij ook snel een thrombolyse (oplossen van de bloedklonter) uitvoeren volgens bepaalde kwaliteitsnormen en veiligheidsprocedures. Het aantal hyperacute stroke units zou moeten afhangen van het aantal inwoners in de regio, en de bereikbaarheid. Idealiter zou elke patiënt het centrum moeten kunnen bereiken binnen de 30 minuten na het eerste medisch contact. Na de eerste 3 dagen zou de patiënt dan kunnen worden overgebracht naar een andere stroke unit, in een ziekenhuis dichterbij de woonplaats.
Deze aanpak vraagt wel een sensibilisatie van de bevolking en de ambulancediensten. Ook de huisartsen moeten op de hoogte zijn, zodat patiënten onmiddellijk doorgestuurd en vervoerd worden naar de meest nabije hyperacute unit. Er zijn ook overeenkomsten nodig tussen ziekenhuizen met een hyperacute unit en degene die de behandeling nadien verder zetten.
Kwaliteitscriteria, data inzameling en officiële erkenning nodig
Daarnaast zouden de 2 soorten stroke units moeten voldoen aan officiële erkenningsvoorwaarden om aan alle patiënten kwaliteit van zorg te kunnen garanderen. Kwaliteitsnormen dienen opgesteld en data moeten ingezameld worden, zoals dat ook in bepaalde andere Europese landen gebeurt. Op basis daarvan kan aan de stroke units een erkenning toegekend worden.