De gestructureerde multidisciplinaire samenwerking in de strijd tegen illegale fabrieken van sigaretten en waterpijptabak in Europa was in 2021 zeer succesvol!

Deze cjifers werden voorgesteld door de Belgische minister van Financiën, Vincent van Peteghem, de Poolse  staatssecretaris, hoofd van de nationale belastingdienst, Magdalena Rzeczkowska, de administrateur-generaal van de Belgische Algemene Administratie van de Douane en Accijnzen, Kristian Vanderwaeren, het hoofd van het Europees Centrum voor financiële en economische criminaliteit (EFECC), Burkhard Mühl en de afdelingsadviseur van het Litouwse Departement douanemisdrijven en verantwoordelijke voor de prioritaire strijd EMPACT tegen accijnsfraude, Adas Eidukevičius de resultaten van de inbeslagnames van illegale sigaretten en de ontmanteling van illegale fabrieken in Europa.  

De gestructureerde multidisciplinaire samenwerking in de strijd tegen georganiseerde en ernstige internationale misdaad wordt gestuurd door de lidstaten en gesteund door de EU instellingen en agentschappen in overeenstemming met hun respectievelijke mandaten via het European Multidisciplinary Platform Against Criminal Threats (EMPACT).

Oorspronkelijk waren enkel Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, België en EUROPOL betrokken bij deze operationele samenwerking. In 2022 zijn al 23 Europese lidstaten, de WDO (Werelddouaneorganisatie), EUROPOL, OLAF (Europees Bureau voor fraudebestrijding), het Verenigd Koninkrijk en Oekraïne lid van EMPACT.

Aangezien accijnsfraude 1 van de 15 prioriteiten in de strijd tegen ernstige en georganiseerde misdaad is, is het doel van de EMPACT om de internationale samenwerking tussen de partners van deze operationele acties te verbeteren zodat het aantal vaststellingen en ontmantelingen van illegale productiesites van tabaksproducten binnen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk kan stijgen.

Dat deze operationele samenwerking succesvol is, getuigen de mooie resultaten van 2021. Een ontmantelde productiesite in een bepaald land is immers het resultaat van een intense en nauwgezette samenwerking over de verschillende leden van de actiegroep.

In 2021 werden niet minder dan 74 illegale sigarettenfabrieken en 28 fabrieken van waterpijptabak ontmanteld. Sinds 2018 is dit een stijging met 57,4 % voor het aantal ontmantelde sigarettenfabrieken en een stijging van 75 % voor de ontmantelde waterpijpfabrieken.

Als we naar de resultaten per lidstaat kijken, stellen we vast dat in 2021 Polen op de eerste plaats staat wat het aantal illegale productiesites van sigaretten betreft, met niet minder dan 32. België staat met 9 ontmantelde sigarettenfabrieken op de 2de plaats voor Nederland waar er 8 fabrieken werden opgedoekt. Wat de illegale waterpijpproductiesites betreft staat Duitsland met elf ontmantelingen op de eerste plaats gevolgd door Zweden met acht sites en België met drie.

Een greep uit de trends die door de EMPACT leden worden waargenomen:

• De productiesites worden alsmaar professioneler met nieuwe machines, luchtzuivering, printfaciliteiten, betere opslagcapaciteit,…;
• De misdaadgroeperingen organiseren zich steeds professioneler met ‘regionale managers’;
• Logistieke hub’s worden gebruikt van waaruit de tabaksprecursoren over heel Europa worden verzonden;
• De productiesites zijn vaak mobiel opgebouwd zodat ze snel verplaatst kunnen worden;
• Sommige productiesites worden zeer goed verborgen (bv. ondergrondse site in Malaga of in centrum Brussel);
• Nieuwe bestemmingslanden (Griekenland en Frankrijk) voor de producten naast het Verenigd Koninkrijk.   

Gelet op de successen van de laatste jaren, zal de EMPACT samenwerking zeker nog een mooie toekomst tegemoet gaan. 

Jérôme De Mot – jerome.demot@minfin.fed.be