Haalbaarheidsstudie voor een geïntegreerde dienstregeling: naar een lange termijn exploitatiemodel voor het spoornetwerk
Voor de spoorwegsector, die een lange doorlooptijd kent, is een langetermijnvisie essentieel voor elke belangrijke ontwikkeling. Vandaag publiceert de FOD Mobiliteit en Vervoer de executive summary van zijn haalbaarheidsstudie voor een geïntegreerde dienstregeling. De eerste zo’n studie voor het Belgische spoornet.
De studie werd in 2023 gelanceerd en de federale minister van Mobiliteit gaf in zijn beleidsnota van maart 2025 de opdracht de studie af te ronden en zo te komen tot een referentiekader voor investeringsbeslissingen en het opstellen van de toekomstige transportplannen.
Eerste studie van haar soort in België
Deze studie is de eerste in haar soort voor België. Het is de eerste keer dat een volledige dienstregeling op de lange termijn wordt uitgewerkt voor het ganse net en er daarbij rekening werd gehouden met zowel het goederenvervoer als het (internationale) reizigersvervoer.
Het vernieuwende van de studie is dat ze toelaat een lange termijn dienstregeling (2050+) op te stellen voor het spoor waaruit dan onder andere de benodigde investeringen kunnen afgeleid worden. Zo kan ze leiden tot een langetermijndoelstelling voor de dienstregeling, gekoppeld aan realistische tussenstappen.
Deze studie is een eerste belangrijke mijlpaal in een algemene reflectie over het gewenste treinaanbod tot 2050. Ze komt tegemoet aan de verwachtingen van de stakeholders uit de spoorwegsector, de NMBS en Infrabel. Maar ook van de economische en sociale partners en de regionale actoren, die al jaren vragen om een visie voor het spoor in België. Sinds 2020 is het een politieke doelstelling om het spoor verder te ontwikkelen rekening houdend met de vraag en het potentieel. Het regeerakkoord vermeldt 30% meer reizigers en een verdubbeling van het volume goederen.
Geen eindpunt, maar een vertrekpunt
Deze studie heeft niet tot doel het debat te beëindigen, maar wil net bijdragen aan de totstandkoming van een kader en een gemeenschappelijke aanpak voor de hele sector - onder leiding van de overheid - voor de planning van de ontwikkelingen van het spoornet. Want het is meer dan ooit essentieel om daar waar het verkeerspotentieel groot is, de prioritaire investeringen te identificeren en een beter gebruik van het spoor mogelijk te maken, en tegelijkertijd te voldoen aan de doelstellingen op het gebied van klimaat en modal shift.
Het feit dat deze studie een primeur is in België, impliceert dat er mogelijk tal van andere studies zullen volgen op basis van deze eerste 'bouwsteen' van de langetermijnplanning op nationaal niveau. Het model moet namelijk dienen als een referentie. Op basis van kritische beoordelingen kan die dan aangevuld worden met alternatieven die met de referentie kunnen worden vergeleken om te beoordelen of deze alternatieven gedeeltelijk of volledig moeten worden geïntegreerd om het model te optimaliseren.
Jean-Luc Crucke, Federaal minister van Mobiliteit: "Alle hervormingen die gericht zijn op het verbeteren van het spoorvervoer en het stimuleren van de modal shift naar de trein met het oog op het koolstofarm maken van mobiliteit, moeten noodzakelijkerwijs gebaseerd zijn op objectieve studies en objectieve gegevens. Deze studie vormt dan ook een fundamenteel element, zowel voor het ontwikkelen van een langetermijnvisie als voor de concrete uitvoering ervan, op basis van realistische stappen. We werken hieraan samen met mijn administratie en de betrokken entiteiten en stakeholders.”