Wijziging van het Gerechtelijk Wetboek voor een betere werking van de rechterlijke orde en de Hoge Raad voor de Justitie

In het kader van haar vierde evaluatiecyclus inzake de preventie van corruptie van parlementsleden, rechters en procureurs, heeft de GRECO (de 'Groep van staten tegen corruptie' van de Raad van Europa) 15 aanbevelingen verricht. Dit voorontwerp is bedoeld om vier aanbevelingen met betrekking tot rechters en procureurs ten uitvoer te leggen. Dit voorontwerp bevat tevens bepalingen om de werking van de Hoge Raad voor Justitie te verbeteren.

De wijzigingen aan het Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot de aanbevelingen van GRECO omvatten:

• de verplichting om te slagen voor een wervingsexamen om het ambt van plaatsvervangend rechter of plaatsvervangend raadsheer te kunnen uitoefenen
• de afschaffing voor plaatsvervangende rechters van de mogelijkheid om magistraten van het Openbaar Ministerie te vervangen
• de verplichte basisopleiding, die onder andere de deontologie zal behandelen, en waarvan de inhoud door het Instituut voor Gerechtelijke Opleiding zal worden vastgesteld
• het (territoriaal) verbod op cumulatie van het ambt van plaatsvervangend raadsheer of plaatsvervangend rechter met de ambt van gerechtsmandataris
• de mogelijkheid voor plaatsvervangende rechters en raadsheren die een ervaring van vijf jaar in dit ambt en 15 jaar bij de balie hebben om deel te nemen aan het mondeling evaluatie-examen
• de weglating van de mogelijkheid voor plaatsvervangers rechters en raadsheren om tijdens dezelfde zitting op te treden als plaatsvervangend magistraat en advocaat
• de verankering in het Gerechtelijk Wetboek van de deontologische code
• de toevoeging in het jaarlijks werkingsrapport van informatie met betrekking tot de deontologie en tucht

De bepalingen om de werking van de Hoge Raad van Justitie te verbeteren hebben betrekking op:

• de mogelijkheid van informatie-uitwisseling tussen de verschillende commissies van de Hoge Raad van Justitie, de bindende aard van de verzoeken van de Hoge Raad van Justitie, de toegang tot de lopende gerechtelijke dossiers en de uitbreiding van de mogelijkheid tot het horen van personen tot iedere persoon waarvan de getuigenis relevant is voor de vergaring van voor het onderzoek nuttige informatie
• het afschaffen van de goedkeuring bij koninklijk besluit, in de ministerraad overlegd, van het vaststellen van het kader en het statuut van het administratief personeel van de Hoge Raad van Justitie, ter vervanging door de vaststelling ervan door de Kamer van volksvertegenwoordigers
• het toekennen van een recht om de tuchtrechtbanken rechtstreeks te vatten, toegekend aan de organen van de Hoge Raad
• de vervanging van de verhinderde leden van de benoemingscommissies et de aanwijzing van de leden de advies- en onderzoekscommissies

Het voorontwerp wordt ter advies voorgelegd aan de Raad van State.