Nationale beleidsmaatregel inzake langetermijnbeheer van hoogradioactief en/of langlevend afval

Het ontwerp van koninklijk besluit voorziet in de vaststelling van het eerste deel van de nationale beleidsmaatregel voor het langetermijnbeheer van het hoogradioactief en/of langlevend afval en vormt zo het startpunt van een participatief proces dat stapsgewijs alle verdere beleidskeuzes zal omkaderen.

Het voorontwerp van wet voorziet in een betere participatie van het publiek aan het nationale beleid met betrekking tot het beheer van radioactief afval, en biedt een rechtsgrond voor de financiering van deze participatie, van de aanbevelingen die de NIRAS in de inventaris van het nucleaire passief formuleert, alsook aan alle daarmee verband houdende taken toevertrouwd aan NIRAS door haar voogdijministers.

De vaststelling via koninklijk besluit van het eerste deel van de Nationale Beleidsmaatregel voor het langetermijnbeheer van het hoogradioactief en/of langelevend afval vormt zo het startpunt van een participatief proces dat stapsgewijs alle verdere beleidskeuzes zal omkaderen. In lijn met het regeerakkoord kunnen deze beleidskeuzes bij elke stap heroverwogen worden, wat kan leiden tot een aanbeveling om deze keuze te bevestigen of aan te passen.

Gezien de duur waarover de ontwikkeling en implementatie van de langetermijnbeheeroplossing zal worden gespreid, is het essentieel om alle genomen beslissingen te kunnen heroverwegen. Het besluitvormingsproces moet het concept van omkeerbaarheid van de besluitvorming omvatten, wat een systematische herbeoordeling van de gemaakte keuzes impliceert, ook wat betreft de eerste beleidsmaatregelen, inclusief de langetermijnbeheeroplossing zelf. De principes van terugneembaarheid en monitoring moeten daarbij als leidraad fungeren, en de burgersamenleving moet betrokken worden bij de bepaling van de periode waarin ze toegepast worden.

In het kader van de omkeerbaarheid zal NIRAS veilige optimalisaties en alternatieven van de gemaakte keuzes blijven opvolgen, zowel op vlak van ontwikkelingen op het gebied van wetenschappelijke kennis en technologische innovaties en op vlak van de maatschappelijke waarden.

Gedurende het hele besluitvormingsproces moet daarbij het principe van een breed participatief proces gehanteerd worden, dat rekening houdt met de geïnformeerde adviezen van de burgersamenleving, die na een grondig deliberatief proces met representatieve panels worden verkregen. Dit proces moet breed en zonder taboes de verschillende opties en alternatieven naast elkaar leggen, en een duidelijk traject vooropstellen. Bij elke volgende stap van dit traject, bijvoorbeeld bij de beslissing over de locatie, zal de bevolking zo nauw mogelijk betrokken worden. Enkel zo zal een beslissing gedragen worden door de bevolking, en dus enkel zo zal een beslissing ook effectief uitvoerbaar zijn.

Hierbij staan de volgende punten centraal:

• Participatief proces en maatschappelijk debat

De richtlijn 2011/70/Euratom bepaalt dat de lidstaten ervoor zorgen dat het publiek de nodige gelegenheid krijgt om daadwerkelijk deel te nemen aan het besluitvormingsproces inzake het beheer van verbruikte splijtstof en radioactief afval.

• Gedeelde oplossingen voor het langetermijnbeheer van verbruikte splijtstof en radioactief afval

Zoals vermeld in richtlijn 2011/70, kan het delen van faciliteiten voor het beheer van verbruikte splijtstof en radioactief afval, met inbegrip van bergingsfaciliteiten, een mogelijk positieve, veilige en kosteneffectieve optie zijn wanneer die op een akkoord tussen de betrokken lidstaten is gebaseerd. Er moet daarom regelmatig met de buurlanden en andere geïnteresseerde landen overleg gehouden worden over gedeelde langetermijnbeheeroplossingen. In dit kader dient door NIRAS bij deze landen gepeild te worden naar de mogelijkheid van het ontwikkelen van gedeelde bergingsinstallaties.

• Financiering van de verplichtingen van NIRAS

Het voorontwerp van wet bepaalt dat zowel de kosten van een internationale collegiale toetsing, van het participatief proces, als van andere verplichtingen die rusten op de Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen (NIRAS), gedragen worden door de producenten van radioactief afval, volgens het principe dat de vervuiler betaalt. 

• Stappenplan

NIRAS zal een stappenplan opstellen voor de R&D-activiteiten voor diepe berging in België van het hoogactief en/of langlevend afval. De financiering van deze activiteiten dient door de afvalproducenten structureel verzekerd te worden.

De ontwerpen worden ter advies voorgelegd aan de Raad van State.

Ontwerp van koninklijk besluit tot vaststelling van het eerste deel van de Nationale Beleidsmaatregel met betrekking tot het langetermijnbeheer van hoogradioactief en/of langlevend afval en tot verduidelijking van het stapsgewijze proces voor de vaststelling van de andere delen van deze Nationale Beleidsmaatregel

Voorontwerp van wet tot wijziging van de wet van 8 augustus 1980 betreffende de budgettaire voorstellen 1979-1980 en tot wijziging van de programmawet van 30 december 2001