Tussen aanhoudende discriminatie en kwetsbaar welzijn: de uitdagingen van transgender en non-binaire personen in België
Naar aanleiding van de Internationale Transgender Gedenkdag (Transgender Day of Remembrance) presenteert het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen de resultaten van de derde editie van de studie “Leven als transgender en/of gender non-binair persoon in België”. Met 975 deelnemers gaat het om de grootste steekproef tot nu toe. De studie biedt een uniek inzicht in de dagelijkse realiteit van transgender en non-binaire personen in ons land. Voor het eerst identificeert 38,8% van de respondenten zich als non-binair, waarmee zij de grootste subgroep vormen. Een specifiek hoofdstuk van het rapport gaat daarom dieper in op hun ervaringen en noden.
De studie toont verschillende markante evoluties. Steeds meer personen doen jonger hun coming-out, maar een gevoel van onveiligheid blijft bestaan, zowel op school als op het werk. Ook op het vlak van genderregistratie tekent zich een duidelijke trend af: als de registratie niet verplicht zou zijn, zou een meerderheid van de deelnemers hun gender niet laten registreren, een voorkeur die bijzonder uitgesproken is bij non-binaire personen. In 2024 dienden 748 personen een aanvraag in om de officiële geslachtsvermelding in het Rijksregister te wijzigen.
Daarnaast bevestigen de resultaten een zorgwekkend hoog niveau van discriminatie. Meer dan acht op de tien respondenten geven aan de voorbije twee jaar discriminatie te hebben ervaren, onder meer online, in de gezondheidszorg en bij het zoeken naar werk. Het algemene welzijn bij de ondervraagden blijft laag: 55% vindt van zichzelf in goede of zeer goede gezondheid te zijn, tegenover 77% van de algemene bevolking.
Ook de toegang tot transspecifieke zorg blijft problematisch. Respondenten wijzen op lange wachtlijsten, hoge kosten en angst voor negatieve reacties als belangrijke drempels. De studie besteedt eveneens aandacht aan factoren die het welzijn en de maatschappelijke aanvaarding positief beïnvloeden. Voorbeelden hiervan zijn inclusieve initiatieven op de werkvloer, zichtbaarheid en betrokkenheid, en steun van publieke figuren.
Liesbet Stevens, adjunct-directeur van het Instituut bevestigt: “Deze studie legt zorgwekkende realiteiten bloot: discriminatie blijft wijdverspreid en het welzijn van transgender en non-binaire personen ligt aanzienlijk lager dan dat van de algemene bevolking. Deze resultaten benadrukken de noodzaak om gelijke rechten en toegang tot aangepaste zorg te garanderen.”
De bevindingen van de studie worden op 21 november voorgesteld tijdens de studiedag Trans in België, geopend door Rob Beenders, Minister van Gelijke Kansen.
______
Het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen is een onafhankelijke openbare instelling die strijdt tegen elke vorm van discriminatie en ongelijkheid op basis van gender. Jaar na jaar stijgt het aantal meldingen bij het Instituut. Het Instituut informeert slachtoffers en ondersteunt hen bij eventuele rechtszaken. Daarnaast geeft het Instituut informatie over het wettelijk kader en formuleert het adviezen en aanbevelingen, onder meer aan de regering en het parlement. Ook het verzamelen van cijfers en statistieken, opzetten van onderzoeken, geven van opleidingen en opzetten van concrete beleidsinitiatieven en bewustmakingscampagnes behoren tot de opdrachten van het Instituut.
Slachtoffers of getuigen van discriminatie op grond van een door de Genderwet beschermd criterium (waaronder geslacht) kunnen zich gratis en in alle vertrouwelijkheid laten informeren over hun rechten. Indien gewenst kan ook een klacht ingediend worden. Dit kan op 0800/12 800 of via hulp.igvm.be.