Tweede Nationaal Actieplan Ondernemingen en Mensenrechten 2024-2029

In 2011 keurde de VN-Mensenrechtenraad de VN-richtlijnen inzake ondernemingen en mensenrechten (UN Guiding Principles on Business & Human Rights – UNGP) goed. De UNGP werden opgesteld met het oog op een grotere bewustwording over en een passende remediëring van de mogelijk negatieve impact van ondernemingen en hun activiteiten op mensenrechten. De UNGP verschaffen daarenboven duidelijkheid over de rol en de verantwoordelijkheden van staten en ondernemingen met betrekking tot de impact op mensenrechten.

Om concrete uitvoering te geven aan de UNGP, riep de VN-werkgroep voor Ondernemingen en Mensenrechten alle VN-lidstaten op om een nationaal actieplan (NAP) inzake ondernemingen en mensenrechten te ontwikkelen en uit te voeren. België nam reeds een eerste NAP Ondernemingen en Mensenrechten aan in 2017.

Het tweede NAP is uitgewerkt op basis van de evaluatie en de national baseline assessment van het eerste NAP en is, net zoals het vorige NAP, opgebouwd volgens de drie pijlers van de UNGP, namelijk ‘beschermen, eerbiedigen en herstellen’ (‘protect, respect and remedy’):

• Beschermen: de verplichting voor staten om individuen actief te beschermen tegen mensenrechtenschendingen, zowel door andere individuen als door bedrijven
• Eerbiedigen: de verantwoordelijkheid van bedrijven om mensenrechten te respecteren
• Herstellen: de noodzaak om ervoor te zorgen dat slachtoffers toegang hebben tot remedies die niet alleen theoretisch bestaan, maar ook daadwerkelijk effectief zijn

De Belgische federale en gefedereerde overheden nemen hun plicht om de mensenrechten te bevorderen en te verdedigen ten volle op zich en willen aan de hand van de acties in het NAP hun juridisch en beleidskader hierop afstemmen.

Bedrijven hebben echter ook de verantwoordelijkheid om mensenrechten te respecteren. De uitvoering van dit plan is daarom van toepassing op enerzijds Belgische bedrijven (die actief zijn in België en/of het buitenland) en anderzijds internationale bedrijven die actief zijn in België. Aan de hand van de acties in het NAP worden deze actoren aangemoedigd en ondersteund om mensenrechten te respecteren en te bevorderen.