Jaarverslag 2014: RSZ zet evolutie in de kijker

70 jaar RSZ

Einde 2014 vierden de sociale zekerheid en de RSZ hun 70ste verjaardag. De grote lijnen en structuren van het stelsel zijn in die tijd relatief weinig veranderd. De manier van werken en de context zijn dat des te meer. De RSZ grijpt zijn jaarverslag aan om heden en verleden te vergelijken.

Elektronische aangiftesystemen

Een van de spectaculairste ontwikkelingen in de werking van de sociale zekerheid, is zeker de introductie van het e-government geweest. Het hele aangifteproces is gedigitaliseerd, wat de administratie heeft vereenvoudigd en de efficiëntie onmiskenbaar heeft verhoogd.

Op dit moment ontvangt de RSZ elke maand ongeveer 2 miljoen Dimona-aangiften, die een in- of uitdiensttreding melden. Daarnaast komen er per kwartaal 400.000 DMFA-aangiften (lonen, arbeidstijden) binnen. Die hebben betrekking op 4,5 miljoen natuurlijke personen en 242.376 werkgevers; het aantal actieve werkgevers is in 2014 overigens iets gedaald ten opzichte van 2013.

De RSZ ontving in 2014 460.000 Limosameldingen. Dat zijn aangiften van buitenlandse werknemers die tijdelijk of gedeeltelijk in België willen werken. Veruit de meeste werknemers zijn in dienst van werkgevers gevestigd in Nederland, gevolgd door Poolse werkgevers. Werkgevers gevestigd in Portugal, Roemenië en Frankrijk vervolledigen de top-5.

De polsslag van de arbeidsmarkt

Door de digitalisering van de gegevensstromen kan de RSZ op vrij korte termijn betrouwbare gegevens leveren over de bewegingen op de arbeidsmarkt.

De cijfers over 2014 tonen dat de tewerkstelling, die sinds medio 2012 was gedaald, zich opnieuw heeft hersteld. Die trend zet zich voorlopig door in 2015: in het eerste kwartaal lag het aantal arbeidsplaatsen ruim 0,5% hoger dan in dezelfde periode een jaar eerder.

Inkomsten en uitgaven van de sociale zekerheid

In de naoorlogse geschiedenis is de sociale zekerheid uitgegroeid tot een aanzienlijke uitgavenpost in Belgische begroting. In 2014 bedroegen de totale kosten voor de financiering van het werknemersstelsel 76 miljard euro. De ziekte- en invaliditeitsverzekering (29,4 miljard) en de pensioenen (22,5 miljard) nemen de grootste happen uit het budget.

De geïnde sociale bijdragen houden sinds geruime tijd geen gelijke tred met de uitgaven. In 2014 inde de RSZ voor 49,9 miljard euro bijdragen, goed voor 65% van alle inkomsten. De overige 35% zijn afkomstig uit transfers, voornamelijk van de federale overheid. In 2014 was de groei van de bijdragen (+0,9%) zwak.

Fraude en sociale dumping gericht bestrijden

De RSZ-inspectie heeft in 2014 23.000 antifraudeonderzoeken uitgevoerd bij 19.000 werkgevers. Dat leidde tot een bedrag van 72,8 miljoen euro aan extra vorderingen.

Een van de speerpunten in het federale antifraudebeleid is de strijd tegen de sociale dumping. De RSZ speelt daarin een belangrijke, innovatieve rol.

Met behulp van ‘datamining’ – de doorgedreven analyse van gegevens uit diverse gegevensbanken – is het mogelijk om situaties met een verhoogd frauderisico te detecteren. Op die manier worden gerichtere inspecties op het terrein mogelijk. Uit de eerste resultaten van de ‘dumpingcontroles’ is gebleken dat bij een vrij hoog percentage van de geselecteerde en bezochte werkplaatsen inbreuken of ernstige vermoedens van socialedumpingpraktijken konden worden vastgesteld.

Ook de verplichte aanwezigheidsregistratie op grote bouwwerven, die sinds 2014 van kracht is, helpt om de strijd tegen grootschalige sociale fraude gerichter te voeren.

Efficiënte inning van bijdragen

Om de inning zo efficiënt mogelijk te organiseren, streeft de RSZ naar de integratie van verschillende vormen van bijdrage-inning. Zo zijn sinds 2009 de inning van de bijdragen voor de tweede pensioenpijler, de ambtenarenpensioenen en de binnenscheepvaart (vanaf 2016) aan de RSZ toevertrouwd.

In de komende jaren staat nog de integratie van de inning van de bijdragen van de lokale besturen op het programma. Daarvoor wordt gedacht aan een fusie met DIBISS. Door zo’n fusie ontstaat een instelling die beter het hoofd zal kunnen bieden aan de uitdagingen van de toekomst.

Meer informatie

Het jaarverslag over 2014 is beschikbaar op: www.rszjaarverslag.be