23 dec 2019 15:46

Nieuwe biografie over Belgische violist en componist Eugène Ysaÿe verschijnt deze maand

Marie Cornaz, conservatrice van de muziekcollecties van KBR, publiceert deze maand een nieuwe biografie van de grote Belgische violist Eugène Ysaÿe (1858-1931). Het boek, met heel wat illustraties, biedt specialisten én melomanen de kans om een figuur te herontdekken die een emblematische rol had in de Belgische en internationale muziekwereld.

“À la redécouverte d’Eugène Ysaÿe” is het eerste belangrijke wetenschappelijke werk sinds vele tientallen jaren

Dirigent Eugène Ysaÿe door Paul Renouard. KBR, Mus. 2014 C 1

Meer dan “King of the Violin”

Cornaz schetst het parcours van een veelzijdig kunstenaar die heel wat meer in zijn mars had dan af te leiden valt uit zijn imago van “King of the Violin”, zoals de Amerikanen hem noemden. Hij was componist, dirigent, concertorganisator, lesgever en ook initiatiefnemer van de huidige Koningin Elisabethwedstrijd en van de Muziekkapel Koningin Elisabeth. Bij al die activiteiten kwam Ysaÿe in contact met de grootste musici van zijn tijd.

Hij was een onvermoeibaar vertolker en gaf duizenden concerten over heel Europa, in Rusland en in de Verenigde Staten om de muzikale productie van zijn tijd (Franck, Fauré, Debussy, Chausson, Lekeu, Jongen en vele anderen) voor te stellen aan een breed publiek. Daarnaast bracht hij ook barokke en klassieke muziek. Tijdens zijn 50-jarige loopbaan heeft hij bijna 500.000 kilometer gereisd.

Eugène Ysaÿe voor de ingang van het Cincinnati Conservatory of Music met zijn leerlingen, 1921. KBR, Mus. Ms. 161/81

De mens achter de muzikant

Buiten het licht van de schijnwerpers dompelt het werk de lezer ook onder in de intimiteit en het persoonlijk parcours van een man van vlees en bloed, ten prooi aan de tegenstrijdigheden van zijn krachtige en bezielde persoonlijkheid. Ysaÿe was niet enkel een groot scheppend kunstenaar maar ook een groot minnaar, een kunstenaar die streefde naar erkenning en sereniteit waarnaar hij zijn leven lang op zoek bleef gaan, tot helemaal op het einde.

Onderzoek met (digitale) bronnen van KBR

Dat deze vele facetten van de persoonlijkheid van Ysaÿe (publiek en privé) nu toegankelijk zijn, werd mogelijk gemaakt door gebruik te maken van de rijke en diverse bronnen die beschikbaar zijn in KBR. We pikken er drie uit:

  • De Belgische en Amerikaanse archieven in verband met deze grote violist, in het bijzonder het fonds Eugène Ysaÿe van KBR dat bijna 2.000 documenten telt waarvan een groot deel is gedigitaliseerd.
  • De Belgische pers, online doorzoekbaar via Belgicapress.
  • De databanken van de internationale pers die online toegankelijk zijn in KBR. Deze mondiale bronnen lieten toe de activiteiten van Ysaÿe in de vele landen waar hij heen reisde met een nooit eerder geziene nauwkeurigheid te traceren.

Ysaÿe is not dead

Dit werk sluit aan bij een tendens van groeiende belangstelling voor de figuur die Ysaÿe was. Een documentaire met de titel Ysaÿe is not dead, gemaakt door Marc Temmerman en in december 2019 uitgezonden op RTBF, volgt de omzwervingen van Marc Ysaÿe die erop uit trok om zijn overgrootvader te herontdekken. Deze documentaire werd deels gefilmd in KBR en wordt geïllustreerd met tal van documenten uit het fonds Eugène Ysaÿe.

In januari 2020 verschijnt bij het label Fuga Libera een koffertje met 5 cd’s onder de titel A Tribute to Ysaÿe. Deze uitgave brengt een groep getalenteerde musici samen, van wie er velen afkomstig zijn van de Muziekkapel Koningin Elisabeth, en dompelt ons onder in het werk van Ysaÿe als componist. Op de cd’s staat de eerste opname van het onafgewerkte concert in mi mineur, een werk waarvan het autografisch manuscript wordt bewaard in KBR [bekijk de gedigitaliseerde versie]. Dit mooie stuk ging op 7 december 2019 in wereldwijde première en werd vertolkt door Yossif Ivanov en het Koninklijk Filharmonisch Orkest van Luik in Flagey, in het kader van het Music Chapel Festival dat was gewijd aan Eugène Ysaÿe.

Contact

Marie Cornaz

Conservatrice van de Muziekafdeling
marie.cornaz@kbr.be