België verbiedt export van giftige brandstoffen
België verbiedt de export van sterk vervuilende fossiele brandstoffen, bekend als "vuile diesel", naar landen buiten de Europese Unie (EU) en de Europese Economische Ruimte (EER). Deze vervuilende brandstoffen waren vooral bestemd voor Afrika en bevatten te veel zwavel, mangaan en/of benzeen en zijn schadelijk voor de gezondheid en het milieu. Een nieuw Koninklijk Besluit legt strenge normen op om het gehalte aan deze giftige stoffen te beperken in benzine en diesel bestemd voor export.
Strenge nieuwe normen voor brandstoffen die uit België worden geëxporteerd
De situatie in België was zorgwekkend geworden sinds april 2023, toen olieproducenten en -handelaars niet langer sterk vervuilende brandstoffen van Nederland naar West-Afrika mochten exporteren. Gezien de geografische nabijheid bestond er een reëel risico dat de activiteiten zich zouden verplaatsen naar de haven van Antwerpen, wat zou leiden tot een aanzienlijke toename van de export van "vuile diesel". Op basis van het voorzorgsprincipe besloot België de normen voor de export van brandstof vanaf zijn grondgebied aan te scherpen.
Het nieuwe Koninklijk Besluit bepaalt dat brandstoffen (benzine en diesel) bestemd voor export naar landen buiten de EU en de EER maximaal 50 mg/kg zwavel mogen bevatten. Voorheen was deze norm 1.000 mg/kg voor benzine en 3.000 mg/kg voor diesel. In overeenstemming met de Europese normen is de aanwezigheid van mangaan in benzine beperkt tot maximaal 2 milligram per liter. Het maximale benzeengehalte in benzine is vastgesteld op basis van de geldende Europese norm, d.w.z. één volumeprocent, aangezien benzeen kankerverwekkend is.
Het nieuwe Koninklijk Besluit werd op 14 juni gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad en treedt in werking op 14 september 2024. Brandstofproducenten, -handelaars en terminals die actief zijn in België en voornamelijk exporteren vanuit de haven van Antwerpen, zullen onderworpen zijn aan deze nieuwe strengere regels. De milieu-inspectie van de FOD Volksgezondheid is verantwoordelijk voor de controles. Bij niet-naleving riskeren bedrijven, in overeenstemming met de wet op de productnormen, een gevangenisstraf en/of een boete.
Impact op gezondheid en milieu
Giftige brandstoffen zijn verantwoordelijk voor slechte luchtkwaliteit in verschillende West-Afrikaanse landen. Volgens de WHO is luchtvervuiling wereldwijd de belangrijkste milieubedreiging voor de gezondheid. Jaarlijks overlijden 4,2 miljoen mensen aan de gevolgen van luchtvervuiling.
De hoge concentraties van schadelijke stoffen in benzine en diesel leiden tot een veel hogere uitstoot van fijn stof, SO₂, benzeen en VOC's (vluchtige organische stoffen) dan de benzine en diesel die in Europa worden gebruikt. Ze zijn schadelijk voor de gezondheid van de lokale bevolking en veroorzaken een aandoeningen aan de luchtwegen en kanker. Deze stoffen hebben ook een zware milieu-impact zoals verlies van biodiversiteit en bodemverzuring en -verarming. Het gebruik van diesel met een hoog zwavelgehalte leidt ook tot de uitstoot van zwarte koolstof, wat het broeikaseffect en de opwarming van de aarde versterkt.