Stijging van het aantal afwezigheden van één dag bij de federale ambtenaren

Het algemene afwezigheidspercentage wegens ziekte steeg licht in 2023 en bedroeg 6,71%. Dit betekent concreet dat 6,71 werkdagen op 100 niet gepresteerd werden omwille van ziekte. In 2022 bedroeg dit percentage 6,63%. Deze stijging is voornamelijk te wijten aan een toename van de afwezigheden van middellange (>1 maand) en lange duur (> 1jaar). Het percentage van de afwezigheden tot en met 1 maand nam daarentegen af met 0,12%. Het totale aantal afwezigheden nam toe, maar de duur was gemiddeld korter.  

Sinds 1 januari 2023 kunnen federale ambtenaren drie keer per jaar één dag afwezig zijn wegens ziekte zonder een medisch attest voor te leggen. Voordien was dit slechts twee keer per jaar mogelijk. Deze wetgeving geldt sinds eind november 2022 ook in de privésector voor grote bedrijven (>50 werknemers). Daar zag men ook al een duidelijke invloed van deze nieuwe wetgeving: het aantal werknemers met ééndagsafwezigheden lag in deze bedrijven drie keer hoger dan in bedrijven met minder dan 50 werknemers. Ook bij de federale ambtenaren was de impact zichtbaar: het aantal ééndagsafwezigheden nam met 30,4% toe ten opzichte van 2022. Bij 8 op de 10 ééndagsafwezigheden werd bovendien geen medisch attest afgeleverd. 

Een belangrijke kanttekening hierbij is dat het totale percentage voor afwezigheden tot en met 1 maand wel daalde met 0,12% in 2023. Federale ambtenaren meldden zich in 2023 vaker ziek voor één dag zonder een arts te raadplegen. Daardoor kon een arts ook geen attest voor meerdere dagen afgeven wat, ondanks de stijging van de ééndagsafwezigheden, toch de algemene daling van het aantal afwezigheden van minder dan 1 maand kan verklaren. 

Wat betreft de medische oorzaken, hadden ook in 2023 de stressgerelateerde psychische aandoeningen de grootste impact op de ziekteafwezigheid: meer dan 4 op 10 ziektedagen waren hieraan te wijten. Het aantal ziektedagen door stressgerelateerde psychische aandoeningen nam met 10,7% toe ten opzichte van 2022. 

Het aantal ambtenaren dat langer dan 30 dagen ziek was, steeg in de periode 2019-2023 met 23,7%. De studie bespreekt gedetailleerd de opvolging van langdurig zieken en de evaluatie van de arbeidsgeschiktheid van zieke ambtenaren die hun kapitaal aan ziektedagen hebben opgebruikt ("in disponibiliteit"). De Commissie voor vervroegde pensionering om medische redenen kende bij slechts 3 op 10 ambtenaren in disponibiliteit, een definitief vroegtijdig pensioen toe. Er wordt dus volop ingezet op re-integratie en aangepast werk. Met de komende wetswijziging rond het ziektepensioen, zal de impact hiervan ook in toekomstige analyses in detail bestudeerd worden. 

Raadpleeg hier de volledige studie “Ziekteafwezigheid bij federale ambtenaren 2023": Publicatie "Ziekteafwezigheid bij federale ambtenaren in 2023" | FOD Volksgezondheid (belgium.be)