CERAC zal door betere analyses van milieu- en klimaatrisico’s bijdragen aan de weerbaarheid van België en Europa
Op 22 april stelde CERAC (het Belgisch centrum voor klimaat- en milieu risicobeoordeling) zijn missie, doelstellingen en activiteiten voor. De lancering kadert binnen een prioriteit van het Belgische EU-voorzitterschap van de Raad Milieu, met name adaptatie aan de klimaatverandering, en de recente publicatie van de eerste Europese Klimaat risicobeoordeling.
Dit event betekende ook de officiële lancering van het vorig jaar opgestarte CERAC. Het CERAC is gewijd aan de analyse van de van de klimaatverandering, het stijgende verlies aan biodiversiteit en de gevolgen ervan voor de maatschappij op middellange en lange termijn, met een bijzondere focus op de gevolgen voor de nationale veiligheid.
Directeur van het CERAC, Luc Bas, verklaarde dat “het CERAC niet aan crisisbeheer doet, maar focust op preventie.” Het centrum brengt de risico’s in kaart en formuleert ook aanbevelingen voor de Nationale Veiligheidsraad. Het onderzoek naar de impact van de klimaatverandering en andere overschrijdingen van planetaire grenzen op onze veiligheid, is relatief nieuw en wordt een belangrijke prioriteit.
Verschillende concrete projecten staan op til. Zo zal het CERAC-briefings opstellen voor verschillende sectoren (financiële sector, gezondheidssector, landbouwsector.). De resultaten van de eerste studie mbt de overschrijding van de planetaire grenzen in de Belgische context wijst op de urgentie van de: de stikstofproblematiek, het verlies van biodiversiteit en de klimaatverstoring. Verder is de opdracht gegeven voor een eerste bredere risicoanalyse met een vastgelegde methodologie die moeten leiden tot een prioritering op basis waarvan het CERAC-aanbevelingen zal maken. Dit rapport wordt verwacht in de zomer van 2025. Deze rapporten moeten de bevoegde autoriteiten en sectoren beter informeren om tot nodige concrete actie over te gaan.
De federale minister van Milieu en Klimaat duidt het belang van CERAC: “Zoals ik tijdens deze legislatuur vele malen gezegd heb: regeren is vooruitzien! De klimaat- en de biodiversiteitscrisis zijn twee zijden van dezelfde medaille, en het is belangrijk om ze met kennis en een langetermijnvisie te benaderen. Het is ook essentieel om de risico's van deze crises voor onze gezondheid, onze economie en onze samenleving als geheel te begrijpen. Alleen dan kunnen we weloverwogen beslissingen nemen om deze risico's zoveel mogelijk te vermijden en kwetsbare bevolkingsgroepen en sectoren zo goed mogelijk te beschermen.”
De samenwerking met het Europees Milieuagentschap (EMA) voor de organisatie van dit event in het kader van het Belgisch voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie, is belangrijk. Het bood immers een platform voor discussies op hoog niveau, informatieverspreiding en uitwisseling van ideeën rond deze thematieken. De bevindingen van EUCRA en ander werk van het EMA zullen worden meegenomen in de risicoanalyse van het CERAC en vice versa.
Het identificeert ook beleidsprioriteiten over de aanpassing aan klimaatverandering en beleidsontwikkeling in klimaatgevoelige sectoren die tijdens de volgende EU-beleidscyclus moeten worden genomen, zowel op Europees als op nationaal niveau. "De duidelijke boodschap van de EUCRA is dat Europese en nationale beleidsmakers nu moeten handelen om de klimaatrisico's te beperken door ambitieuze emissiereducties en aanpassingsmaatregelen. De massale belangstelling voor de beoordeling bevestigt dat deze boodschap in heel Europa weerklank vindt en zou moeten leiden tot sterkere klimaatmaatregelen en samenwerking tussen lokale, nationale en Europese bestuursniveaus", voegde de uitvoerend directeur van het EMA, Leena Ylä-Mononen, toe.
Het CERAC zal zo een belangrijke rol spelen om de Belgische en Europese inspanningen te versterken om urgente klimaatrisico’s waarmee Europa wordt geconfronteerd beter te begrijpen en aan te pakken.
Belangrijkste cijfers in België en Europa
- +2.1°C: De gemiddelde jaartemperatuur in België vergeleken met pre-industriële tijden.
- 6. 780: Voortijdige sterfgevallen door luchtvervuiling in België (2021).
- 18e: De plaats van België op de lijst van landen met de hoogste waterstress ter wereld.
- 200 en 44 miljard euro: de gevolgen (doden en schade) van 2021 extreme neerslag en grootschalige overstromingen in Duitsland en België.
- 2023: het warmste jaar ooit, waarbij Europa het snelst opwarmende continent ter wereld is.
- 1 biljoen euro: de potentiële economische schade per jaar alleen al door kustoverstromingen tegen het einde van de eeuw in de EU.
- Tussen 60.000 en 70.000: vroegtijdige sterfgevallen in Europa als gevolg van de record hete zomer van 2022.