Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid zet zich actief in voor de strijd tegen nieuwe psychoactieve stoffen
Sinds 1987 vindt elk jaar op 26 juni de Internationale dag tegen drugsverslaving en drugshandel plaats. De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties riep deze dag in het leven om de bevolking beter bewust te maken van de risico’s verbonden aan het gebruik van (legale of illegale) drugs. Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV-ISP) maakt van deze gelegenheid gebruik om zijn inzet in de strijd tegen nieuwe psychoactieve stoffen (NPS) op Europees niveau in de kijker te zetten.
Nieuwe psychoactieve stoffen of "legal highs": de Europese markt verandert voortdurend en wordt steeds complexer
In hun laatste jaarverslag (gepubliceerd op 27 mei 2014) benadrukken het WIV-ISP en het Europees Drugsagentschap (EMCDDA) de snelle veranderingen in het Europese drugslandschap én de nieuwe uitdagingen op het vlak van volksgezondheid. Globaal bekeken bleef de situatie in 2013 stabiel, en er waren zelfs enkele positieve punten. Zo daalde het cocaïnegebruik en nam ook het aantal druggerelateerde sterfgevallen af. Toch waarschuwen beide organisaties nadrukkelijk voor de gevaren van nieuwe psychoactieve stoffen die de laatste jaren steeds vaker op de Europese markt opduiken.
NPS worden ook wel “research chemicals” of “legal highs”(*) genoemd. Zij worden gemaakt op basis van producten die beschikbaar zijn op de markt. De effecten die ze veroorzaken zijn vrijwel identiek aan die van andere bestaande illegale drugs. In sommige gevallen is de basisstructuur van de NPS bijna identiek aan die van de klassieke drugs. Door een lichte variatie in hun chemische structuur glippen ze echter door de mazen van de anti-drugswetgeving. In april 2012 zijn de Belgische autoriteiten in de tegenaanval gegaan. Ze hebben een reeks concrete maatregelen genomen om die wetgeving te verstrengen. Dat moet toelaten om de opkomst en verspreiding van dergelijke drugs op een snelle en doeltreffende manier te bestrijden
Het WIV-ISP en de strijd tegen nieuwe psychoactieve stoffen
Binnen het programma “Drugs” van het WIV-ISP buigt een team van verschillende deskundigen zich over dit onderwerp. Het WIV-ISP coördineert ook het BEWSD (Belgian Early Warning System for Drugs) dat toeziet op het opduiken van NPS op de Belgische markt. Onze dienst "Geneesmiddelen" analyseert hun chemische samenstelling.
In juni 2014 heeft de Europese Commissie vier nieuwe psychoactieve stoffen verboden (25I-NBOMe, AH-7921, methoxetamine en MDPV). Dit verbod is het resultaat van een intense internationale samenwerking tussen het BEWSD, het Europees Drugsagentschap en de lidstaten van de Europese Unie. Het is er in eerste instantie gekomen op basis van de evaluatie van de gezondheidsrisicio’s van deze stoffen door het Drugsprogramma van het WIV-ISP. In die zin was de bijdrage van ons instituut doorslaggevend voor de politieke beslissing van de autoriteiten.
Het BEWSD is een actieve partner in een Europees netwerk (REITOX) dat de krachten bundelt om snelle en doeltreffende antwoorden te geven op de drugsproblematiek (o.a. over NPS), in de context van een Europese markt die voortdurend in beweging is. In België informeert het BEWSD haar partners (en wanneer nodig ook het grote publiek) over de circulatie van NPS of van “klassieke” drugs die een hoge dosis aan actieve stoffen bevatten (zoals ecstasy pillen). Door het verzamelen en uitwisselen van precieze en gedetailleerde informatie over de nieuwe psychoactieve stoffen met onze partners, werkt het Drugsprogramma van het WIV-ISP actief mee aan het verbieden van NPS op het Europese niveau.
Contactpersoon:
Dr. Peter Blanckaert (NL/FR) Wetenschappelijk Medewerker Programma 'Drugs', Coördinator BEWSD, Dienst Enquêtes, leefstijl en chronische ziekten, WIV-ISP
02 642 54 20
(*) 'Legal highs' bestrijken een brede waaier aan producten, zoals kruidenmengsels, synthetische drugs of recreatieve drugs. Deze stoffen worden op verschillende manieren gebruikt en kunnen gerookt, gesnoven of geslikt worden.