Bleken/witten: aan de tand gevoeld

Het bleken en witten van tanden
Tanden bleken  en  witten zijn gangbare behandelingen in  de algemene tandheelkunde.  Behandelingen voor het witten van tanden herstellen de natuurlijke kleur van de tanden. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van reinigende en poetsende agentia die de vlekken op de oppervlakte van de tanden verwijderen. Daarentegen streven bleekbehandelingen  naar een  kleur die witter is dan de natuurlijke kleur van de tanden. Dat gebeurt aan de hand van  zuurstofradicalen, die inwendige vlekken en verkleuringen verwijderen. Deze twee termen worden vaak in dezelfde betekenis gebruikt.

Huidige wetgeving
De richtlijn van de Raad van de EU 2011/84/EU van 20 september 2011 beperkt het gebruik van tandbleekmiddelen:
- alleen de beoefenaren der tandheelkunde mogen tandbleekmiddelen gebruiken die tussen 0,1 % en 6 % waterstofperoxide (H2O2)  bevatten of vrijlaten;
- tandbleekmiddelen die tot 0,1 %  H2O2 bevatten of vrijlaten worden vrij verkocht;
- producten met  H2O2 -gehalten boven de 6 % worden als cosmetica verboden;
- het gebruik van tandbleekmiddelen mag niet aan personen onder de 18 jaar worden aangeboden.

De richtlijn werd in Belgisch recht omgezet door het Koninklijk Besluit van 22.03.2012 (gepubliceerd op 27.04.2012).

Minder dan 0,1 % H2O2 : welke risico's en welke doeltreffendheid?
Er zijn geen schadelijke effecten beschreven voor tandbleekmiddelen bestemd voor de mondhygiëne die tot 0,1 % H2O2 bevatten (zoals gel, kauwgom,  mondspoeling en tandpasta). Er is echter geen wetenschappelijk bewijs voor de doeltreffendheid van deze producten.

Meer dan  0,1 % H2O2 : wat zijn de risico's?
Het gebruik van tandbleekmiddelen met meer dan 0,1 % H2O2  is niet risicovrij.
Qua nevenwerkingen werd het volgende aangetoond:
- blekende agentia zouden de oppervlaktestructuur van het tandglazuur en de permeabiliteit van het tandbeen kunnen aantasten;
- dergelijke behandelingen kunnen de tanden gevoelig maken;
- er zijn meerdere cel- en weefselmechanismen geïdentificeerd die een verklaring bieden voor de door het peroxide veroorzaakte schade;
- gehalten van 10 % of meer H2O2 kunnen bijtend zijn voor de slijmvliezen of de huid, waardoor een brandend gevoel of weefselschade kan ontstaan;
- in de handel verkrijgbare peroxide-gebaseerde gels veroorzaken cytotoxiciteit. Om deze reden zijn geschikte barrières nodig om het tandvlees te beschermen tegen slijmvliesschade;
- tandvleesirritatie is ook een veelvoorkomend gevolg van thuisbleken.

Er moet worden benadrukt dat bleekmiddelen geen invloed hebben op de kleur van vullingsmaterialen. Sommige vlekken reageren ook niet op bleken.

Aanbevelingen
De HGR raadt het volgende aan:
- tanden bleken/witten moet door een tandarts worden uitgevoerd die daarvoor een product met het gepaste H2O2-gehalte gebruikt. Vóór de behandeling zal deze de tanden onderzoeken en een diagnose stellen.
- er moeten meer controles worden uitgevoerd over de producten en de praktijken inzake tanden witten/bleken.
- de lichtbronnen die worden gebruikt om de tandbleekmiddelen te activeren  tijdens de behandelingen mogen enkel als medische hulpmiddelen worden verkocht/geleverd;
- het grote publiek moet worden geïnformeerd over het feit dat er thans geen wetenschappelijk bewijs is voor de doeltreffendheid van middelen met H2O2-gehalten lager dan of gelijk aan 0,1 %.
- er moeten strenge regels worden ingevoerd i.v.m. de reclame voor alle producten met minder dan 0,1 % H2O2 bestemd voor bleekbehandelingen.
- er is verder onderzoek nodig.

Het volledige advies nr. 8782 is te vinden op de website van de Hoge Gezondheidsraad: http://tinyurl.com/HGR-8782-witten. 

Voor meer informatie kunt u zich wenden tot:
De experten:
- NL Prof. Roeland De Moor, tel: 09/332.41.61, e-mail: roeland.demoor@ugent.be 
- FR (tot 12u): Sabine Geerts, GSM: 0476/50.11.60, tel: 04/270.31.14, e-mail: sabine.geerts@ulg.ac.be

De website van de Hoge Gezondheidsraad: www.hgr-css.be