De herstelbaarheidsindex, een nieuw hulpmiddel voor de consument
België voert een herstelbaarheidsindex in en neemt zo een belangrijke stap in de strijd tegen de verspilling van natuurlijke hulpbronnen. Dit instrument helpt bij de transitie naar een meer circulaire economie. De herstelbaarheidsindex is een score van 1 tot 10 die aangeeft hoe makkelijk een product herstelbaar is. Hierdoor kunnen consumenten eenvoudig kiezen voor producten met een langere levensduur.
De herstelbaarheidsindex zal in werking treden op 2 mei 2025 en wordt geleidelijk ingevoerd over een periode van 18 maanden voor grote bedrijven en 24 maanden voor KMO’s. De index zal verplicht zijn voor vaatwassers, stofzuigers, hogedrukreinigers, grasmaaiers, laptops (met uitzondering van tablets) en later ook voor fietsen, elektrische fietsen en elektrische steps.
Deze apparaten hebben een aanzienlijke impact op het milieu door het hoge gebruik van grondstoffen en de CO2-uitstoot tijdens hun productie. Bovendien veroorzaakt de winning van de grondstoffen grote hoeveelheden afval, vooral in regio’s waar recycling nog niet voldoende ontwikkeld is, wat niet alleen milieuproblemen oplevert. Zo kan de winning van kobalt, dat essentieel is voor de lithium-ion batterijen die in laptops worden gebruikt, ook gepaard gaan met ernstige mensenrechtenschendingen, zoals kinderarbeid en geweld tegen arbeiders.
Beoordelingscriteria
De herstelbaarheidsindex levert een score op van 1 tot 10, gebaseerd op verschillende criteria:
-
Beschikbaarheid van technische herstelinformatie en onderhoudshandleidingen;
-
Gemak van demontage en benodigd gereedschap;
-
Beschikbaarheid van reserveonderdelen en levertijden;
-
Verhouding tussen de prijs voor vervangonderdelen en de prijs van het nieuwe product;
-
Andere specifieke criteria naargelang de productcategorie.
De score zal naast de prijs worden getoond, met daarbij een url of QR-code voor meer uitleg over de berekening van de herstelbaarheidsindex. De index wordt weergegeven aan de hand van een pictogram en een kleurcode, variërend van rood voor het laagste niveau van herstelbaarheid tot donkergroen voor het hoogste niveau.
Fabrikanten en invoerders zullen verantwoordelijk zijn voor het bepalen van de herstelbaarheidsindex van hun producten, op basis van de voorziene technische standaarden. De FOD Volksgezondheid zal vanaf 1 december 2024 een rekentool voorzien om te helpen bij de berekening van deze score. De federale Milieu-inspectie van de FOD Volksgezondheid zal verantwoordelijk zijn voor de controle op de correcte naleving van de nieuwe regelgeving.
België is na Frankrijk het tweede Europese land dat een herstelbaarheidsindex invoert. Deze maatregel kadert binnen het federale actieplan voor de circulaire economie en zal een efficiënter gebruik van hulpbronnen bevorderen, werkgelegenheid en innovatie stimuleren, en helpen de wereldwijde milieu-uitdagingen aan te pakken.