Federale klimaatbeleid: vooruitgang, maar nog veel werk volgens het Voortgangsrapport 2025

Bijna tien jaar na de ondertekening van het Akkoord van Parijs zijn de gevolgen van de klimaatverandering duidelijker zichtbaar dan ooit, ook in België. In dit kader heeft de Federale overheid zich ertoe verbonden, binnen haar bevoegdheden, de actie van de Gewesten te ondersteunen en bij te dragen tot de doelstelling om de Belgische uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 47% te verminderen ten opzichte van 2005.

Het voortgangsrapport over het federale klimaatbeleid, dat jaarlijks de uitvoering van deze maatregelen evalueert, trekt voor de beschouwde periode – waarbij de regering grotendeels in lopende zaken bevond – een aantal conclusies:

• Fiscaliteit: Er werden beperkte vorderingen gerealiseerd in de vergroening van de fiscaliteit, één van de voornaamste federale hefbomen ter ondersteuning van de klimaat- en energietransitie. Dit gebeurde onder meer via een versterkte fiscale aftrek voor “groene” investeringen door Belgische ondernemingen, de hervorming van de fiscaliteit van bedrijfswagens en de aanpassing van het mobiliteitsbudget. Andere concrete maatregelen, zoals de herziening van de accijnzen op elektriciteit zouden de overgang naar een klimaatneutrale economie verder kunnen versnellen.
• Energie: De toekenning van de milieuvergunning voor de ontwikkeling van een eerste windmolenpark in de Prinses-Elisabethzone in de Noordzee is een stap vooruit. Het energie-eiland, bedoeld om elektriciteit naar het vasteland te transporteren, kampt daarentegen met vertragingen. De federale waterstofwet, die vorig jaar werd aangenomen en intussen in uitvoering is, blijft na juridische betwisting intact. De ontwikkeling van een waterstofnet moet daardoor dichterbij komen.
• Transport: De uitstoot van de transportsector neemt opnieuw toe en blijft een van de zwakke punten in ons land. De huidige maatregelen volstaan niet om die stijging af te remmen of om te buigen. Het wegvervoer blijft toenemen en het uitstel tot 2027 van de uitbreiding van het treinaanbod door personeelstekort, bedreigt de ambitie om meer reizigers naar de trein te lokken.
• Gebouwen: De energetische renovatie van het federale gebouwenpark verloopt te traag, afgeremd door zowel budgettaire beperkingen als personeelstekorten. Een versnelling van de renovatie is essentieel, niet enkel omdat de federale overheid hier een voorbeeldrol in moet vervullen, maar ook omdat de Europese koolstofprijs voor gebouwen en transport vanaf 2027 de federale energiefactuur dreigt op te drijven.
• Klimaatadaptatie: Nieuwe opleidingen, sensibiliseringsacties en een betere integratie van klimaatrisico’s in de besluitvormingsprocessen versterkten het federale adaptatiebeleid. Dat beleid wordt sinds 1 maart van dit jaar bovendien ook transparanter opgevolgd in de federale beleidscyclus.

Ondanks vooruitgang in bepaalde sectoren benadrukt het rapport dat de federale maatregelen slechts gedeeltelijk volstaan om de kloof te dichten richting de energie- en klimaatdoelstellingen van 2030. Een aanzienlijke versterking van het klimaatbeleid dringt zich op. De reductie van 47% van de emissies tegen 2030 ten opzichte van 2005, in de sectoren die niet onder het Europese emissiehandelssysteem vallen, blijft een grote uitdaging. Nauwe coördinatie tussen het federale en de gewestelijke niveaus blijft cruciaal om de coherentie en de transparantie van de klimaatactie in België te waarborgen.

Volgens Jean-Luc Crucke, federaal minister van Klimaat: “De resultaten van dit rapport tonen aan dat waar we handelen, de vooruitgang volgt. Maar ze herinneren ons er ook aan dat onze collectieve verantwoordelijkheid niet ophoudt bij de eerste stappen. Als we onze Europese verbintenissen willen nakomen en onze economie, onze burgers en in het bijzonder hun gezondheid duurzaam willen beschermen, moeten we versnellen, beter coördineren en elke ambitie omzetten in concrete actie.”

• De “Voortgangsrapport over de federale klimaatbeleid” kan worden geraadpleegd op de website van de federale dienst Klimaat